شدیدترین اختلال‌ها، در سازمان شخصیت سایکوتیک قرار دارند. افراد در این سطح از سازمان شخصیت دارای ویژگی‌های زیر هستند: ۱) واقعیت سنجی شدیدا آسیب دیده ۲) ادراک نامنسجم از خود و دیگران ۳) استفاده از مکانیزمهای دفاعی نابالغ.
واقعیت سنجی، به توانایی فرد در تمایز بین چیزهای واقعی از غیرواقعی گفته می‌شود. از آنجا که واقعیت سنجی در افراد با سازمان شخصیت سایکوتیک مختل است، ممکن است چیزهایی بشنوند یا ببینند که واقعا وجود ندارند، یا هذیان‌هایی داشته باشند. برای مثال معتقد باشند که قدرت‌های خاصی دارند (مثلا توانایی خواندن ذهن دیگران). ممکن است باور داشته باشند که پیام‌های خاصی را از طریق تلویزیون دریافت می‌کنند (پدیده‌ای که”هذیان‌های انتساب به خود” نامیده می‌شود). این افراد ادراک واضحی از خودشان و مرزهای بین خودشان و دیگران ندارند. به خاطر همین، دشواری‌های زیادی در تمایز قایل شدن بین تجربیات و ادراکاتی که از ذهنشان نشات می‌گیرد، از آنهایی که در دنیای واقعی اتفاق می‌افتند، دارند.
همچنین، افراد با سازمان شخصیت سایکوتیک از مکانیزمهای دفاعی بدوی استفاده می‌کنند. نقش مکانیزمهای دفاعی، توانمندسازی فرد در مدیریت شرایط استرس‌زای ذهنی و هیجانی است. بر اساس نظریه روانپویشی مکانیزمهای دفاعی از نظر سطح پختگی با یکدیگر تفاوت دارند. مکانیزمهای دفاعی بدوی که افراد با سازمان شخصیت سایکوتیک از آن استفاده می‌کنند، در مقایسه با مکانیزمهای دفاعی بالغانه‌تر، از ماهیت ساده تری برخوردارند و انعطاف پذیری کمتری دارند و می‌توانند عملکرد فرد در جامعه را مختل کنند. در حقیقت مکانیزمهای دفاعی بدوی به جای سازگار کردن فرد با واقعیت، تلاش می‌کنند که واقعیت را تحریف کنند و یا مشروعیت نیازهای اجتماعی را انکار کنند. مکانیزمهای دفاعی بالغانه‌تر از منطق برای تعدیل هیجانات استفاده می‌کند. بر خلاف مکانیزمهای دفاعی اولیه که بیشتر در جهت رفتارهای تکانشی هستند و نشان دهنده ناتوانی در به تاخیر انداختن لذت هستند. یکی مکانیزمهای دفاعی نابالغ “انکار” است که در آن فرد هر گونه شواهدی را که نشان دهنده وجود یک تناقض یا آشفتگی است، را در نظر نمی‌گیرد و انکار می‌کند. از آنجا که این افراد در شرایط استرس‌زا از مکانیزمهای دفاعی بسیار ابتدایی استفاده می‌کنند. توانایی آنها در سازگاری با استرس به شدت ضعیف است و عملکرد خوبی در جامعه ندارند.
منبع:
https://www.mentalhelp.net/personality-disorders/three-levels-of-personality-organization/
https://www.gulfbend.org/poc/view_doc.php?type=doc&id=482&cn=8